In 2017 zijn er nieuwe normen voor waterveiligheid in de Waterwet opgenomen. Deze nieuwe veiligheidsnormen kijken niet alleen naar de sterkte van de dijk zelf, maar ook naar de mogelijke schade bij een dijkdoorbraak. De Grebbedijk is een sterke en veilige dijk. Maar als de dijk doorbreekt zijn de gevolgen juist bij dit kleine stukje dijk heel groot. Om te voldoen aan de wettelijke veiligheidsnorm is de Grebbedijk opgenomen in het Hoogwaterbeschermingsprogramma.
In het Hoogwaterbeschermings¬programma werken de waterschappen en Rijkswaterstaat samen aan de grootste dijkversterkingsoperatie ooit sinds de Deltawerken. Minimaal 1.300 kilometer dijken en daarnaast 500 sluizen en gemalen, worden de komende dertig jaar versterkt.
De versterking van de Grebbedijk is de aanleiding om te werken aan twee andere wettelijke opgaven: de natuurwaarde en de waterkwaliteit. De Bovenste Polder, de Blauwe Kamer en de Plasserwaard zijn Natura 2000 gebieden. Dat betekent dat we de bijzondere soorten die hier voorkomen beschermen en hun leefgebied verbeteren.
Nederland heeft in de Europese KaderRichtlijn Water (KRW) afgesproken dat water een goed leefgebied moet zijn voor de planten en soorten die er thuishoren. Daarvoor is het belangrijk dat het water van de Nederrijn en alle plassen in de uiterwaarden schoon is. En het is belangrijk dat er voldoende drassig gebied is en dieren makkelijk het water in en uit kunnen.
De gebiedsontwikkeling van de Grebbedijk verloopt in drie fases: De Verkenningsfase, de Planuitwerkingsfase en de Realisatiefase.
In de Verkenningsfase hebben we een plan ontwikkeld voor de dijk en het omliggende gebied. Dat noemen we het Voorkeursalternatief. Het Voorkeursalternatief beschrijft wat we willen veranderen en waar we dat van plan zijn. Zoals de naam al zegt is dit een voorkeur die nog niet definitief is.
In juli 2021 startte een nieuwe fase, de Planuitwerkingsfase. In deze fase werken we het Voorkeursalternatief met de projectpartners en de omgeving uit tot een vergunningen ontwerp. Waterveiligheid staat voorop. Soms moeten we rekening houden met kabels en leidingen in de grond. Of stellen we aanvullende eisen omdat we de historie van een plek zichtbaar willen maken. Dit ontwerp ligt van 27 september tot en met 7 november 2024 ter inzage. U kunt reageren op dit ontwerp. In 2025 verwachten we de definitieve goedkeuring van het ontwerp.
Zodra het ontwerp is goedgekeurd kan de Realisatie starten. In de realisatiefase worden de plannen uit de Planuitwerkingsfase daadwerkelijk uitgevoerd. De voorbereiding voor de realisatiefase start in 2024. We streven ernaar dat rond mei 2025 het ontwerp definitieve goedkeuring krijgt en we in de tweede helft van 2025 met de realisatiefase kunnen starten. De aanlegfase van de aannemer staat gepland voor juli 2025. In het eerste jaar gaat de aannemer werken aan een uitvoeringsontwerp.
De daadwerkelijke werkzaamheden aan de dijk vinden naar verwachting plaats tussen 2026 en 2029. Werkzaamheden binnendijks kunnen in principe het hele jaar plaatsvinden. Buitendijks moet rekening gehouden worden met het hoogwater in de winterperiode, het ‘gesloten seizoen’. Er worden in maximaal 2 werkvakken tegelijkertijd werkzaamheden uitgevoerd. Hierbij zijn voorwaarden vanuit natuurwetgeving over waar wanneer gewerkt kan worden van toepassing. Daarnaast wordt hierbij rekening gehouden met de omgeving. Naar verwachting zijn de werkzaamheden in 2029 afgerond. Meer hierover leest u in het projectbesluit.
Fase 1: Verkenningsfase
In de Verkenningsfase hebben we samen met de omgeving bepaald hoe de maatregelen om de dijk te versterken een plek kunnen krijgen.
We hebben ook bekeken welke andere ruimtelijke opgaven in de buurt gelijktijdig aangepakt kunnen worden. En hoe deze gecombineerd kunnen worden met elkaar.
Het project is dus in twee opzichten breder dan een dijkversterkingsopgave: het gaat over een groter gebied en het gaat over meer dan het verbeteren van de waterveiligheid. Het Voorkeursalternatief (PDF) beschrijft wat we waar van plan zijn.
Fase 2: Planuitwerkingsfase
In de Planuitwerkingsfase ontwikkelen we het Voorkeursalternatief tot een ontwerp voor de dijk en het omliggende gebied. Dit ontwerp komt eind 2024 ter inzage te liggen. Waterveiligheid staat natuurlijk voorop. Maar soms moeten we rekening houden met kabels en leidingen in de grond. Of stellen we aanvullende eisen aan een oplossing omdat we de historie van een plek zichtbaar willen maken. Deze details vullen we de met de omgeving en de projectpartners verder in. Dat gebeurt de komende tijd.
Wat gaan we onderzoeken?
In de Verkenningsfase is er al veel onderzoek gedaan. Nu, in de Planuitwerkingsfase, duiken we de diepte in. We gaan bijvoorbeeld archeologisch onderzoek doen op plekken waar we grond willen verplaatsen. We bekijken dan meteen of er nog explosieven in de bodem zitten. Verder onderzoeken we hoe het water zich gedraagt onder de grond van de Grebbedijk en we bekijken in meer detail hoe het met de planten en dieren in het gebied gaat.